The Jesus Lizard

The Jesus Lizard udało mi się po raz pierwszy zobaczyć w akcji dopiero podczas ich ostatniej trasy po Europie i było to doświadczenie totalne. Wywiad z zespołem był także jednym z dziwniejszych w mojej pismackiej karierze – pytani i pytający w zawrotnym tempie wysuszyli butelkę Jima Beama, przepijając ją piwem. Wywiad udało się jednak doprowadzić do końca i został opublikowany w magazynie Brum w listopadzie 1998 roku. Za zdjęcia z tego samego praskiego koncertu dziękuję Michałowi Mazurowi. 


The Jesus Lizard: Doktor Jekyl i Mister Yow

Jeżeli istnieje metoda przełożenia na język dźwięków energii powstałej w skutek rozszczepienia jądra atomu, to jestem pewien, że efekt musi być w jakimś stopniu zbliżony do koncertu the Jesus Lizard. Nawałnica dźwięków, precyzyjnie generowana przy pomocy jak najbardziej konwencjonalnego zestawu instrumentów, wpierw przygniata, aby później wepchnąć w słuchacza taką samą energię. Na koncercie dochodzi do tego jeszcze spektakl w wykonaniu mistrza ceremonii - Davida Yow. Spróbują sobie Państwo wyobrazić Yowa plującego, zdzierającego z siebie ubranie, epatującego niesamowitą mimiką, skaczącego w publiczność i miotającego odsłuchami. Wszystko po to, aby w końcu zbudować z nich piramidę i stanąć nago na jej szczycie przy dźwiękach zamykającego koncert ich sztandarowego kawałka “Here Comes Dudley”. Wszystkie te psycho-ekshibicjonistyczne ekstrawagancje nie przeszkadzały mu jednak w śpiewaniu. Państwo wybaczą, nie sposób opisać tego słowami.

Wybierając się do Pragi byłem dręczony poważnymi obawami. The Jesus Lizard zarówno w moim przekonaniu, jak i w oczach krytyki, to jedna z najważniejszych formacji w historii postpunkowego rocka. Jej korzenie sięgają roku 1982, kiedy to w Teksasie powstaje zespół the Scratch Acid. Czerpiąc inspirację z jednej strony z amerykańskiej tradycji, a z drugiej strony z hard core i nowej fali, stworzyli niezwykłą w swojej ekspresji muzykę. Niedoceniani w rodzinnych stronach oparcie znaleźli w scenie z Chicago i będącej jej podwaliną wytwórni Touch And Go. Niestety, wkrótce potem The Scratch Acid przestają istnieć. W 1989 roku Yow i David Simms (ten ostatni bogatszy o doświadczenia wspólnego grania ze Steve Albinim w Rapeman) zakładają The Jesus Lizard. Dźwięki wywodzące się z prostej linii z noisowej tradycji tutaj bardziej jeszcze okrzepły i nabrały dodatkowego wyrazu. Każdy kolejny album nagrywany dla Touch And Go był krwistym kawałkiem postpunkowego rocka, jakże odległego od obowiązującej wówczas estetyki ugrzecznionego grunge. Przez długi czas konsekwentnie wierni scenie niezależnej w 1995 decydują się jednak na zaskakujący kontrakt z Capitol Records. O ile ich pierwsza duża płyta w szeregach korporacji była zbliżona do tego, co robili wcześniej, to album “Blue” z 1998 roku zaskoczył zmianami i to w dodatku nie takimi, jakie chcieliby widzieć ich starzy zwolennicy. Na szczęście, ich koncerty to w dalszym ciągu erupcja surowej energii. 

Z wokalistą Davidem Yow i nowym perkusista zespołu Brendanem (wcześniej członkiem legendarnego zespołu the Fiasco, akompaniującego ekscentrycznemu artyście z Chicago, Wesley Willisowi) rozmawiałem w garderobie klubu Roxy w Pradze 19 września 1998 roku. Rozmowie towarzyszyła konsumpcja najlepszego, obok Slint i Rodan, wynalazku rodem z Louisville, Kentucky i stąd może nieco zbyt frywolny nastrój tej rozmowy. Państwo wybaczą.

Pierwsze pytanie może cię trochę śmieszyć, ale po tym jak zobaczyłem cię pierwszy raz na scenie wydajesz się być rock’n’rollową bestią. Chciałem zapytać cię o to, jakiego rodzaju siła motywuje twoje zachowanie na scenie?

Yow: Płacą mi za to, że to robię...

Kto ci płaci?

Yow: Klub, zespół...

Dobra, ale poza tym musi być jednak coś, co wypływa z twojego wnętrza. Co to jest ? Wściekłość, emocje... ?

Yow: Emocje, nie wściekłość. W przeszłości wiele razy ludzie mówili mi, że myśleli, że jestem bardzo wściekłą osobą i to, co robię koncentruje się wokół wściekłości. Ale ja sam osobiście naprawdę nie sądzę, że właśnie o to chodzi i że bazuje to na wściekłości. Myślę, że bardziej jest to ciekawość i pewien rodzaj niezłośliwej agresji.

Czy zgadzasz się z tym, że wasza muzyka i koncerty to coś w rodzaju terapii dla słuchacza?

Yow: Sam nie mogę tak uważać, ale jestem szczęśliwy, kiedy ludzie mówią mi coś takiego. Wielu ludzi powiedziało mi, że pomogliśmy im w ciężkich czasach, chociażby uzależnienia od narkotyków albo kłopotów rodzinnych. Powiedzieli, że nasza muzyka pomogła im przez to przejść. Kiedy ktoś mówi ci właśnie coś takiego, to jest to z pewnością największy komplement, o którym mogę pomyśleć.

Mogę to potwierdzić, ponieważ słuchanie “Goat” albo “Liar” pomaga mi odreagować się w ciężkich chwilach. Wiesz, to nie jest komplement...

Yow: To nie jest komplement!? To pierdol się! [kupa śmiechu – przyp. WK]

OK, powiedz coś o waszej nowej płycie. Kiedy pierwszy raz usłyszałem “Blue” poczułem się nieco rozczarowany i po kilku przesłuchaniach jest tak nadal. 

Yow: Dlaczego jesteś rozczarowany?

Mogę powiedzieć, że w pewnym sensie jest to jakiś krok do przodu, ale może to nie być to, czego oczekiwali wasi starzy fani. Czy planowaliście właśnie coś takiego nagrywając tę płytę?

Yow: Tak! Jaki sens ma nagrywanie w kółko takich samych płyt? Myślę, że jeżeli "Down" brzmiał tak dobrze jak "Liar" i "Goat", to nie powinna powstać następna płyta brzmiąca identycznie jak "Liar" i "Goat". Zgadzam się z ty, że obok "Blue" są to nasze najlepsze płyty, ale to są prawie takie same płyty. Więc o co chodzi?

Jak przebiegała praca z Andy Gillem [producent ostatniej płyty zespołu, wcześniej muzyk jednego z najbardziej wizjonerskich zespołów w historii rocka – Gang Of Four – przyp. WK]? Czy różniło się to od pracy ze Stevem Albinim?

Yow: W obu przypadkach była to niezła zabawa - w takim stopniu, w jakim nagrywanie może być właśnie zabawą. Andy był o tyle dobry, że pojawił się z pomysłami, które polubiliśmy, a na które sami nie mogliśmy wpaść. Było to dla nas bardzo ekscytujące, był on kimś, kto bardzo dobrze wiedział, co zabrać a co wziąć. O wszystkim co proponował mówił na zasadzie sugestii i decyzje zawsze należały do nas. Myślę, że było to bardzo dobre. Pracowałem z różnymi producentami, ale z tej trójki Andy był bossem. Ale to nasza płyta, a nie jego. 

Dlaczego wybraliście właśnie jego? Czyżby dlatego, że jesteście starymi fanami Gang of Four?

Yow: Hej, mówisz o nas “starzy” ... ! OK., żartuję. Lubię Gang of Four, ale nie wiem czy mogę uznać się za ich fana. Mam "Entertaiment", mam "Solid Gold" i mam też tę inną... "Hard". Myślę, że byli wspaniałym zespołem, ale prawda jest taka, iż ostatniego lata nagrywaliśmy singla i kontaktowaliśmy się z wieloma różnymi producentami w sprawie jego produkcji. Andy był jednym z nich i nagraliśmy z nim dwa kawałki i poszło to bardzo dobrze. Kiedy nadszedł czas nagrania albumu, spytaliśmy go: "Hej, Andy, chcesz to zrobić?", a on odpowiedział: "Tak".

Na wspomnianym singlu pracowaliście także z Jimem O’Rourke. Jak to wyglądało?

Yow: To nie było tak, że pracowaliśmy z nim. Nagraliśmy ten kawałek [“Needels for Teeth” – przyp. WK] i byliśmy bardzo niezadowoleni z jego brzmienia. Duane [gitarzysta Jesus Lizard – przyp. WK] był jego starym przyjacielem. Dał Jimowi taśmę i powiedział, że może to zmiksować i zrobić to, co uważa za stosowne.

To znaczy, że on tylko zremisował wasze nagranie? 

Yow: Tak zrobił to i kompletnie ją zmienił. Myślę, że zrobił to dobrze i lepiej niż ktokolwiek inny.

Następne pytanie dotyczy Chicago, ponieważ właśnie stamtąd pochodzicie. Czy możecie powiedzieć, co jest przyczyną tego, że właśnie tam powstała tak dobra scena muzyczna? Działa tam wiele wspaniałych zespołów z Shellac i Tortoise na czele...

Yow: To tylko wielkie miasto i mieszka tam wiele osób. Jest tam naprawdę dobra społeczność artystyczna. Nie wiem... Co ty o tym sądzisz Brendan ?

Brendan: Mogę się zgodzić się z tym, że jest to wielkie miasto i wiele muzyki, którą ludzie uważają za podobna przyszło właśnie stamtąd. Wszystko to zaczęło się z Big Black i w czasie Big Black i po Big Black powstało wiele zespołów, które brzmiały jak Big Black. Powstało też wiele innych zespołów, które nie bardzo brzmiały tak jak oni, ale powiedziano o nich, że tak właśnie brzmią. Wszystkie te zespoły zebrano razem i nazwano wiodącą sceną muzyczną Chicago. Wśród tych grup było kilka naprawdę wielkich zespołów, które nie koniecznie podążały za trendem, o którym mówię. To tylko olbrzymie miasto i żyje tam tak wielu różnych ludzi, ale podobne rzeczy dzieją się we wszystkich dużych miastach w całym kraju, które stają się muzyczną mekką. Austin w Teksasie funkcjonował w ten sposób przez chwile, Atlanta, Athens w stanie Georgia, Nowy Jork. Takie rzeczy dzieją się wszędzie.

Yow: Chicago zawsze miało ogromne tradycje muzyczne - obojętnie czy jest to rock, jazz, blues, czy coś innego. To zawsze było muzyczne miasto. To jest właściwa odpowiedź.

Czy to dlatego, że żyje tam tak wielu ludzi wywodzących się z zupełnie innych kultur i środowisk?

Yow: Tak, ale nie sądzę, że to koniecznie wiąże się z miastem, w którym żyjesz. Jest wystarczający dostęp do różnej muzyki i nie ważne jest to gdzie mieszkasz. Może w Chicago jest to trochę bardziej oczywiste.

Co sądzicie o modnym określeniu post rock, używanym do opisywania wielu zespołów z Chicago?

Yow: Post rock? Co to jest?

W ten sposób określa się chociażby Tortoise...

Yow: Nie jestem fanem takich etykietek. Próby opisywania dźwięków brzmią  idiotycznie. Nie jestem fanem etykietek i tego typu rzeczy. Co to jest 'muzyka alternatywna'? Nie mogę sobie wyobrazić, że jesteś w zespole i kiedy pytają cię o rodzaj granej przez ciebie muzyki, odpowiadasz, że jest to 'muzyka alternatywna'. To tak samo jakbyś powiedział, że grasz muzyką drugiego planu, muzykę drugiego wyboru, muzykę, której tak naprawdę nikt nie chce słuchać. Ale możesz robić to, co chcesz. Myślę, że jedną z najlepszych rzeczy dotyczących muzyki rockowej jest to, że muzyka rockowa może być znacznie bardziej zróżnicowana wewnętrznie niż każdy inny rodzaj muzyki. Inne gatunki, jak reggae albo rap , brzmią prawie zupełnie tak samo. Znaczenie rocka może być ekstremalnie rozciągnięte i w dalszym ciągu nazwane rockiem. I nie sądzę, by były jakiekolwiek podstawy, by w jakiś sposób to określać. OK., była jedna etykietka, która mi się podobała. Kiedy byłem w Scratch Acid to usłyszałem, że w Europie określano muzykę takich zespołów jak: Big Black, Swans, Sonic Youth, Scratch Acid i Butthole Surfers jako “pigfucker music” [muzyka świniojebców ? – przyp. WK]. Pomyślałem wtedy: "To brzmi całkiem dobrze i nie ma potrzeby by to nazywać inaczej".

OK., przestańmy rozmawiać o muzyce. Chciałbym poprosić was o coś w rodzaju komentarza politycznego.

Yow: Nie znam żadnych odpowiedzi na te tematy...

Właściwie chodzi mi tylko o jedno. Co sądzicie o całym tym medialnym zgiełku wokół sprawy Clintona ? [Chodzi o incydent z Monika Lewinski i cygarem z jesieni 1998 roku – przyp WK]

Yow: Czy to jest problem polityczny? Nie. To problem osobisty i to nie nasz interes. To jest sprawa Billa, to sprawa Moniki, sprawa Hilary i sprawa Chelsea. Nikogo więcej.

Więc nie chcecie komentować tej medialnej paranoi wokół tego tematu?

Yow: Naprawdę niewiele o tym myślę, ale uczciwie mówiąc ostatnio myślałem o tym, w jaki sposób sprawy w mediach zostały rozmyte w proporcjach przy pomocy pana Starra. To dotyczy także sposobu prowadzenia sprawy O.J. Simpsona. Myślę, że w bliskiej przyszłości takie sprawy będą miały wiele wspólnego ze sobą. Przynajmniej w Stanach, ale myślę, że także na całym, świecie, ponieważ cały świat chce być taki jak Stany. I nie sądzę, że będzie to dobre. 

Pytałem o to, ponieważ Polska jest krajem pełnym własnych problemów społecznych i politycznych, ale na czołowych stronach wszystkich gazet w ubiegłym tygodniu była sprawa Clintona. Polska tak naprawdę nie ma z tym nic wspólnego, jednak był to najbardziej komentowany temat w mediach.

Yow: To śmieszne! W pewnej skali martwi mnie to, że w wielu krajach ludzie mają ukształtowane zdanie na temat Amerykanów i wszyscy uważają to za skandal i rzecz bardzo istotną. To dziwne być Amerykaninem i przyjeżdżać do innych krajów na tak szczęśliwej zasadzie jak nasza - zespołu rockowego. Mam nadzieję, że dzięki bogu, ludzie którzy nas słuchają nie odbierają nas w ten sposób jaki innych Amerykanów. 

Dobra. Czy chcecie na koniec powiedzieć coś Polakom, którzy będą czytali ten wywiad?

Yow: Tak, chcę powiedzieć tym ludziom w Polsce, którzy będą czytali Bloom Magazine...

Nie Bloom, tylko Brum. Bi-ar-ju-em....

Yow: Więc chciałbym powiedzieć czytelnikom Bloom magazine... Ha, ha, żartuję, nie wściekaj się... Dobra, chciałbym powiedzieć 'gówno', 'zimny piwo', 'american wyrób' i oczywiście ... [długie milczenie – przyp. WK]

Na zdrowie?

Yow i Brandon: Tak oczywiście! Na zdrowie ! [kupa śmiechu – przyp.WK]
Yow: Przykro mi, ale to wszystko, co mogę powiedzieć po Polsku.

PS: Jako bonus mój ulubiony koncertowy klip The Jesus Lizard. Tu widać, kim tak naprawdę jest David Yow ;)

The Raincoats

Gdyby ta historia nie była prawdziwa, to wyglądałaby na żywcem wyjętą z tandetnego niezależnego filmu z ostatniej dekady ubiegłego wieku. W skrócie: gwiazdor rocka, outsider i neurotyk, szuka w obcym mieście krążka zespołu, którego słuchał namiętnie jako nastolatek w małej amerykańskiej mieścinie. Znajduje go w końcu w kultowym sklepie z płytami i od sprzedawcy dowiaduje się, że jego wokalistka stoi za ladą w innym sklepie, tuż za rogiem. Gwiazdor odnajduje ją, opisuje to niezwykłe spotkanie na wkładce do swojego nowego albumu, zachęca zespół do reaktywacji i oferuje trasę koncertową z jego własną formacją. Historia oczywiście bez happy endu, ponieważ na kilka tygodni przed koncertami gwiazdor przedawkowuje heroinę, później strzela sobie w łeb i schodzi z tego świata, pozostawiając swoją ulubioną wokalistkę za
sklepową ladą.

Klucz do tej historii jest następujący: gwiazdor to nie kto inny niż Kurt Cobain, sklep z plytami nazywa sie Rough Trade, a spotkana idolka szczenięcych lat to Ana da Silva z grupy The Raincoats. Wznowiono właśnie ich debiutancki album, będący - zdaniem niżej podpisanego - niezwykle oryginalnym i poetyckim arcydziełem postpunkowego rocka, wzbogacony o fragment filmowego zapisu koncertu zagranego przez zespół w Warszawie w 1978 roku. Bo trzeba wiedzieć, że The Raincoats w kwietniu 1978 roku wystapił jako pierwsza zagraniczna grupa punkowo-nowofalowa na koncercie w Polsce, a być może w całym dawnym KDL-u.

Z Aną da Silva i Giną Birch rozmawiał Wojtek Kozielski. 

The Raincoats

Po długiej przerwie The Raincoats wystąpią w maju na festwalu All Tomorrow's Parties. Nie byłyście ostatnio zbyt aktywne koncertowo - poza paroma sporadycznymi występami nie grałyście od wielu, wielu lat. Co czujecie wracając na scenę po tak długiej przerwie?

Gina Birch: To była długa, długa przerwa... Reaktywowałyśmy się w połowie lat 90., ale w międzyczasie pracowałyśmy nad projektami solowymi, tudzież współpracowałyśmy z innymi ludźmi i ciagle przebywałyśmy w pewnej strefie twórczej. To jednak wspaniałe uczucie grać znowu jako Raincoats. To, co robimy opiera się w pewnym sensie na niedociągnięciach i myślę, że brzmi to swieżo - pomijając fakt, że w kółko gramy te stare rzeczy. Jest więc w tym coś żywego. Andy Gill (gitarzysta Gang of Four - przyp. WK) powiedział kiedyś w rozmowie ze mną, że za każdym razem kiedy ogląda nas na żywo ma uczucie jakbyśmy robiły to pierwszy raz. Myślę, że to wszystko opiera się na emocjach i wzajemnym stapianiu się różnych elementów, więc za każdym razem kiedy gramy będą w tym jakieś nowe niuanse.

Minęło już ponad trzydzieści lat odkąd zaczęłyście wspólnie grać. Wasza muzyczna spuścizna jest wciąż żywa, jednakowoż gracie już dla zupełnie innej publiczności w zupełnie innych czasach, w odmiennym klimacie kulturowym i politycznym. Także wasza nowa publiczność dociera do waszej muzyki w inny sposób - nie poprzez płyty, lecz przez internet.

GB: Tak. To zabawne, nieprawdaż? Kiedy dorastałam, pojęcie 'trzydzieści lat temu' odbierałam jak milion lat. Teraz wydaje mi się, że trwa to tyle co pięć minut. Pewnie dla dzieciaków możemy być zjawiskiem sprzed wieków, ale dla nas samych to tak jakby byłyśmy tylko pięć minut starsze.

Ana Da Silva: Wielu młodych wciąż odwołuje się do muzyki nagranej przez nas i ludzi w naszym wieku; w dalszym ciągu są tego częścią. Nas bynajmniej nie inspirował Frank Sinatra, czy ludzie jego pokroju...

GB: W tamtych czasach była większa przepaść między generacjami, choć z drugiej strony Velvet Underground grali podobne rzeczy 15 lat wcześniej niż my.

AdS: Tak, jednak oni byli wtedy czymś znacznie bardziej współczesnym. Słuchałam ich płyt w trakcie studiów i była w tym jakaś ciągłość. Nie była to muzyka, która powstała zanim ja sama przyszłam na świat.

W czasch, kiedy zaczynałyście jako zespół, rock'n'roll był w pewnym sensie reakcją na muzykę tworzoną wcześniej. Teraz, kiedy spotykam ludzi młodszych ode mnie, wydaje mi się, że dla nich wszystko jest 'cool', nie kontestują niczego, co powstało wcześniej. Wydaje mi się, że kontestacja muzyki wcześniejszych generacji generalnie skończyła się jakiś czas temu i ściśle przynależy do kultury XX wieku.

AdS: Myślę, że opiera się to na nostalgii i modzie na retro... Ponieważ były to czasy buntu, to nasza muzyka była też w pewnym sensie buntownicza.

GB: Myślę, że byłyśmy awangardowymi buntowniczkami, i wydaje mi się, że w pewnym sensie wyprzedziłyśmy swój czas, nieprawdaż?

AdS: Przynajmniej tak mówią ludzie. (śmiech)

GB: Zaczynałyśmy w odpowiednim dla nas czasie. Nie próbowałyśmy świadomie robić niczego perwersyjnego czy odjechanego, próbowałyśmy po prostu robić swoje, coś świeżego i ekscytujacego. Poza tym obie studiowałyśmy sztuki plastyczne i w naturalny sposób próbowałyśmy robić to odrobinę inaczej, choć z drugiej strony bynajmniej nie próbowałyśmy być częścią  tej dziwacznej awangardowej sceny muzycznej. W tamtych czasach awangarda wydawała się być częścią muzyki systemu, a nas głównie inspirowały rzeczy typu: The Clash, Buzzcocks, The Slits, Patti Smith, Television, plus wszystkie inne zespoły z tego kręgu. Tudzież duzo reggae - w tamtych czasach dub i reggae były czymś wyjątkowym, nie tylko Bob Marley i Toots and The Maytals, lecz przede wszystkim ta niezwykła technika nagraniowa. W refrenie naszego utworu 'In Love' sama próbowałam zinterpretować dubowe pogłosy i nie wiedziałam, jak oni to robią, więc po prostu śpeiwałam "in-in-in, love-love-love", tak jakby miało to być zdubowane.  

[ Gina i Ana, 1979 ]

Hmm, życie w Londynie pod koniec lat 70. musiało być czymś wyjątkowym...

AdS: Myślę, że dotyczyło to jednak pewnego małego kręgu. Chodziłyśmy do jednego czy dwóch klubów, w których grały te zespoły i czułyśmy się częścią tego wszystkiego. Potem, kiedy Sex Pistols wystąpili w telewizji i użyli kilku słów, których nie powinni, wybuchł skandal i podchwyciła to prasa. To zabawne, bo teraz nikt nie zwróciłby uwagi na użycie takich słów. (Chodzi o użycie przez członków Sex Pistols słowa 'fuck' w programie 'Today', telewizji BBC w roku 1976, co wywołało ogromny oddźwięk w Zjednoczonym Krolestwie - przyp. WK). Wcześniej było to zjawiskiem na małą skalę, a my byłyśmy częścią tego ruchu. Życie w Londynie było samo w sobie ekscytującym - ja przyjechałam tu z Portugalii, zaś Gina z Notthingham - ale bycie częścią tego ruchu było czymś naprawdę wyjątkowym.

GB: W tamtych czasach Londyn wyglądał zupełnie inaczej. Ta okolica (Nothing Hill - przyp. WK) była pełna pustych, walących sie budynków, które zazwyczaj zamieniano w squaty. Sama mieszkałam na squacie - sam budynek się sypał, ale było to coś cudownego, ponieważ był on nasz. W okolicach mieszkało wielu artystów i muzyków, którzy także squattowali i była to naprawdę inspirująca wspólnota. Taka była wówczas rzeczywistość, i tylko z dzisiejszej perspektywy  możesz docenić to, co wtedy naprawdę się działo. Było to coś naprawdę wyjątkowego, bo dziś dzieciaki muszą wydawać tutaj fortunę na klitki do mieszkania, charują żeby opłacić czynsz i brak im czasu na twórczą aktywność. 

Czy uważacie Raincoats za zespół punkrockowy? Przykleja się wam tę etykietkę, chociaż wasza muzyka brzmi inaczej niż większość brytyjskiego punkrocka z tamtych lat.

AdS: Myślę, że punkrock stworzył wiele dobrego. Niósł on ze sobą ogromną energię, a także zachęcał do znalezienia w nim czegoś własnego i pracy nad tym. Wszytkie dobre zespoły z tego nurtu bardzo się od siebie różniły i my jesteśmy owocem tamtych czasów. Jeśli wystartowałybyśmy pięć lat wcześniej czy pięć lat później, to Raincoats byłby kompletnie innym zespołem. Myślę, że nasza postawa w tamtych czasach opierała się na odkrywaniu pewnych rzeczy i przetwarzaniu ich na swój własny sposób. Dokładnie to samo robiły te inne dobre zespoły - szukały czegoś własnego. Jeślido czegoś dążysz, to wkładasz w to własne doświadczenia, własny charakter, własną wiedzę. Powstaje wtedy coś innego niż nowa wersja dorobku innych. W latach 80. punkiem zaczęto nazywać zespoły grąjace szybko i głośno, będące taką gorszą wersją Clash i Sex Pistols.

GB: Myślę, że dla nas najważniejsze było to, że punk pozwolił nam odważyć się robić rzeczy, za które wcześniej nie odważyłybyśmy się zabrać. Pamiętam, że Ari Up z The Slits mówiła, że to przyjaciele dodawali jej odwagi do grania w zespole. Ale w jej przypadku była to zupełnie inna historia, bo przyjaźniła się z Keithem Levine, Johnym Lydonem, Joe Strummerem... Oni pomagali jej zespołowi, a my byłyśmy zdane bardziej na siebie i dopiero Geoff Travis z Rough Trade pomógł nam z produkcją i wydaniem naszej muzyki.

Pamiętacie, gdzie grałyście swoje pierwsze koncerty?

GB: Nasz pierwszy koncert zagrałyśmy w miejscu, które nazywa sie 'Tabernacle'. Teraz to bardzo frymuśne miejsce, ale w tamtym czasie było to lokalne centrum socjalne, a jak już wspominałam ta okolica była wówczas czymś na kształt 'squattlandu'.

AdS: Nasz drugi koncert zagrałyśmy w pomieszczeniu nad pubem. Niespodziewanie pojawiła się tam dwójka nieznajomych i tak zaczęła się nasza polska przygoda.

[ Ulotka z warszawskiego koncertu The Raincoats, strona A ]

No własnie. Od samego początku czekałem na właściwy moment, by zadać na ten temat pytanie.

GB: Simon, mój kumpel ze szkoły, kolegował się z preformerami z grupy Randywork. Zagrałyśmy my koncert przed ich występem, a dwójka Polaków organizujących miedzynarodowy festiwal performance'u pojawiła się tam właśnie po to, by ich nań zaprosić. Przy okazji obejrzeli nasz występ i my też dostałyśmy zaproszenie. Moi nauczyciele w szkole mówili, że może to być niebezpieczne, żeby w to nie wchodzić... 

AdS: Myślę, że właśnie zaproszenie do Polski pozwoliło nam uwierzyć w to, że jesteśmy zespołem w pełnym tego słowa znaczeniu. Kiedy zakładałyśmy The Raincoats nie myślałyśmy o karierze, płytach i tego typu rzeczach - po prostu chciałyśmy grać. I później pojechałyśmy do Polski, wystąpiłyśmy przed wielką publicznością, która darła się do utraty tchu, poraniłyśmy palce grając...

GB: O tak! Ja miałam ogromne odciski na palcach!

AdS: Dałyśmy z siebe wszystko, ponieważ publiczność także dała z siebie wszystko. Myślę, że to był nasz pierwszy koncert z prawdziwego zdarzenia. Na pierwszym byłyśmy bardzo przestraszone, drugim był ten we wspomniany pubie - to była świetna zabawa, ale myślę, że dopiero w Polsce odnalazłyśmy istotę zespołu.

To był wyjątkowy koncert także dla mojego kraju - najprawdopodobniej Raicoats był pierwszą punkrockowa grupą z zagranicy, która wystąpiła w Polsce.

AdS:: Pamiętam, że kiedy byliśmy w Polsce ktoś wspominał, że ostatnim rockandrollowym zespołem, który wystąpił przed nami w Warszawie byli The Rolling Stones, a w międzyczasie przyjeżdżali tylko artyści jazzowi albo komercyjne gwiazdki.

Czy wiecie, że nazwa Raincoats pojawia się w każdej publikacji na temat punkrocka w Polsce? Wasz koncert zainspirował późniejszszych liderów warszawskiej sceny punkrockowej, o czym często wspominają zresztą w wywiadach...

GB: Och, to wspaniale!

AdS: Nie miałyśmy o tym pojęcia, ponieważ oczywiście nie mówimy po Polsku...

GB: Mam gdzieś tę jedyną recenzję naszego wsytępu - muszę ją kiedyś znaleźć - napisano w niej że wyglądałyśmy jak dziwki które uciekły z więzienia. 

Krążą opowieści o imprezie, którą urządziłyście w pokoju hotelowym, oraz o tym, że obdarowałyście warszawskich punkowcow farbą do włosów.

GB: Tak, to nazywało sie Crazy Colour.

Czy przychodzą wam do głowy jakieś inne wspomnienia z tej wyprawy?

GB: Może nie powinnam tutaj o tym mówić, ale pamiętam dosyć niemiłe wydarzenie. Wzięłyśmy ze sobą z Anglii mnóstwo punkowych singli. Później, chciałam trochę podidżejować w jakimś klubie, ale powstrzymali mnie bramkarze. Rzekomo kobietom nie wolno było wchodzić do budki didżeja. Wsciekłam się i nie chciałam wyjść, więc doszło do tego, że wywlekli mnie z klubu i zostawili na zewnątrz na chodniku. Byłam wściekła. Następnego dnia menedżer klubu przyszedł do hotelu przepraszać mnie z tego powodu.

AdS: Gina zaprosiła dziewczynę poznaną w hotelu na nasz koncert. Okazało się, że nie wpuszczono jej, ponieważ nie należała do odpowiedniego stowarzyszenia. Ale generalnie jesteśmy zadowolone, że tam pojechałyśmy...

GB: Wiesz, w tym czasie studiowałyśmy w szkole plastycznej, gdzie wszystko było dozwolone, i było to na swój sposob nudne. I nagle pojechałyśmy do kraju rządzonego dziwnymi zasadami, którym musiałyśmy się przeciwstawiać. Ale oczywiście zdajemy sobie sprawę z tego, że było nam łatwiej ponieważ miałyśmy możliwość tego, aby swobodnie opuścić ten kraj. Polakom znacznie trudniej było wówczas walczyć z reżimem.

AdS: Na nasz koncert przyszła publiczność, która wyglądała tak jakby poprzebierała się za punków. To było bardzo słodkie - rozumiesz, podarte ciuchy z napisem punkrock, okulary bez szkieł, etc... Było to pewne wydarzenie, które pozwoliło im na moment buntu w otaczającej ich rzeczywistości. 

GB: Pamietam też, że chodziłyśmy do barów mlecznych i podawano tam coś co smakowało jak przeterminowane mleko. To było dla nas coś niezwykłego... (smiech) 

[ Ulotka z warszawskiego koncertu The Raincoats, strona B ]

Po powrocie z Polski ukazał się wasz pierwszy album.

AdS: To trwało jeszcze trochę.

GB: W międzyczasie pojechałyśmy na trasę z zespołem Kleenex.

AdS: Nagrałyśmy singla w kwietniu 1979 i później pojechałyśmy na trasę z Kleenex

GB: Palmolive została wyrzucona z The Slits, a my nie mogłyśmy zrozumieć, jak mogły wyrzucić tak niezwykłą perkusistkę. W tym czasie grał z nami na bębnach jej szwagier i zasugerował, by zaprosić ją do grania. To właśnie ona wpadła na pomysł, byśmy poszukały skrzypaczki.

AdS: Nie tak dawno temu spotkałyśmy się z nią w Nowym Jorku, po wielu latach niewidzenia. wyznała wtedy, że w tamtym czasie była opętana ideą, by zmiksować punka z muzyką klasyczną. Nic z tego jednak nie wyszło

GB: Palmolive była pełna niezwykłych pomysłów, jednak kiedy dołączyła do Raincoats miałyśmy już wtedy bardzo mocną świadomość tego, co chcemy osiągnąć. Chyba lepszym wyjściem dla niej byłoby wtedy założenie własnego zespołu. Ja sama byłam zachwycona faktem że, Palmolive grała z nami, jednak mogę sobie wyobrazić, że nie było to to, czego ona naprawdę oczekiwała.

AdS: Wydaje mi się, że była ona zadowlona z tego, jak robimy razem muzykę. Chyba mniej zadowlona była z życia i szukała własnej duchowej drogi - wyjachała do Indii, i tak dalej... Myślę, że po prostu miała dosyć bycia w zespole.  

GB: To właśnie jej pomysłem była próba włączenia do zespołu instrumentów klawiszowych i skrzypiec. I tutaj pojawiła się Vicky Aspinall , która wywodziła się ze środowiska jazzrockowego i było to coś strasznego. Musiałyśmy znaleźć sposób na zintegrowanie tych nowych elementów z tym, co robiłyśmy wcześniej, i wydaje mi się, że wyszło nam coś wyjątkowego. 

Na waszym drugim albumie wystąpił sam Robert Wyatt. Jak doszło do tej współpracy? 

GB: Robert współpracował wcześniej z Geoffem (Travisem - przyp. WK) i z Adamem (Kidronem - przyp. WK), który realizował nasze płyty. Palmolive opuściła wtedy zespół, przez jakis czas grała z nami Ingrid i ktoś zasugerował, by spróbować nagrać kilka kawałków z Robertem. Zagrałyśmy nawet z nim na żywo i był to chyba jeden z jego pierwszych występów na scenie od czasu jego wypadku. To, że zgodził się zagrać z nami na żywo było dla nas wielkim przywilejem. Miałyśmy już wtedy nagrane piosenki, a on po prostu dołączył do nas i nagrał te niezwykłe partie perkusji. Był przyzwyczajony do różnych dziwnych kombinacji, progresywnych i jazzowych rzeczy, tak że dla niego nie było to nic niezwykłego i zrobił to w cudowny sposób. To dosyć niezwykła osoba z interesującymi poglądami na życie, bezustannie myśląca i twórcza. 

[The Raincoats, 1979]

Inna osoba, której nazwisko zwykle pada przy historii Raincoats, to Kurt Cobain...

GB: Kto? (śmiech) Myślę, że życzyłybyśmy sobie poznać go trochę lepiej.

AdS: Miało to na nas wielki wpływ. Mnóstwo osób zaczęło słuchać naszej muzyki, ponieważ pytany o swoje ulubione zespoły zawsze wymieniał nasz. Dzieciaki nie słyszały o nas wcześniej i pomyślały: 'Jeśli on ich lubi, to muszę spróbować dowiedzieć się, o co w tym wszystkim chodzi'. Zaczynali więc szukać naszej muzyki, kończąc na zakupie egzemplarza 'The Kitchen Tapes'(śmiech)

Właśnie, powiedzcie coś więcej o tym albumie.

AdS: Ja sama dopiero niedawno polubiłam tę płytę. W tamtych czasch nienawidziłam jej, nie mogłam jej słuchać. Ciągle są na niej fragmenty, których nie lubię, ale myślę, że teraz brzmi to znacznie lepiej. Może nie lubiłam tej płyty także dlatego, że powstała ona w niezbyt dla nas miłym czasie, kiedy zespół zaczął się rozpadać? Nie byłam wtedy zbyt szczęśliwa, i muzyka z tamtych czasów kazała myśleć o nich na nowo. Ale generalnie, nie lubię tej płyty, bo miks nie brzmiał zbyt dobrze, a parę utworów zostało po prostu spieprzonych.

Jak doszło więc do jej powstania?

GB: Grałyśmy wtedy w Stanach i było nas stać tylko na bilety w jedną stronę. Musiałyśmy zrobić coś, by wrócić do domu, i dostałyśmy propozycję, by nagrać sesję na żywo. Myślałyśmy, że będzie to raczej małe, jednorazowe wydarzenie, niż trwały element naszej spuścizy. Przez jakiś czas 'The Kitchen Tapes' było natomiast jedyną osiągalną pozycją z naszej dyskografii...

AdS: Może poza epką, którą nagrałyśmy później ze Stevem Shelley. Myślę, że większość ludzi zaczęła słuchać Raincoats właśnie od tych płyt, a nie od naszych klasycznych albumów. Wydajemy teraz ich reedycje, więc myślę, że będzie można w końcu poznać nasz zespół nieco lepiej. 

Czy spodziewałyście się, że Raincoats znajdą tylu naśladowców, głównie w Stanach? W latach 90. powstało tam mnóstwo zespołów nawiązujących do waszego dorobku, a także pokrewnych wam grup jak Kleenex czy The Slits.

GB: Tak naprawdę, to byłyśmy tym trochę zaszokowane. Po rozwiązaniu zespołu straciłyśmy wszelkie złudzenia. Punk zniknął z mapy, Margaret Thatcher została premierem, dostaliśmy MTV plus wszystkie te koszmarne zespoły pokroju Spandau Ballet, a ikoną kobiecości stał się Boy George. W pewnym sensie straciłyśmy siłę i pomysł na to, by ciągnąć to dalej. 

Jak wygladał wasz powróot na scenę w połowie lat 90., kiedy na topie był tzw. 'rock alternatywny'?

GB: Bardzo wielki wpływ wywarł na nas ruch Riot Grrrl. Przez dobre kilka lat nie chodziłam na koncerty, aż do momentu, kiedy Ana i Steve Shelley wyciągnęli mnie na koncert. Zetknęłam się tam z wielką ekscytacją i energią - grały: Huggy Bear, Sister George i Voodoo Queens. Pod scenś stały dziewczyny naładowane energią. Było to olśnienie: 'Wow, bardzo mi to pasuje. Moge znów zacząć chodzić na koncerty i dobrze się na nich bawić'. Byłam teś na nich mile widzana i traktowana po przyjacielsku.

AdS: Poza tym miały one własny styl. Mówiono, że to zaczęło sie od nas, ale Riot Grrrl były inne, bardziej dziewczęce. Nosiły się w jaskrawych kolorach, wplatały wstążki i mówiły: 'Jesteśmy dziewczynami i jesteśmy z tego dumne'. Niosły z sobą bardzo ważne przesłanie i nie pozwoliły publiczności ze sobą zadzierać. Dochodziła do tego jeszcze cała ta kultura fanzinowa, w której eksponowano własne poglądy i robiono to w mysł zasady 'Do It Yourself'. Było to trochę podobne do tego, co przeżyłyśmy w punkowych czasach.

GB: Z tą różnicą, że było w to zaangażowanych więcej dziewczyn. Punk był zdominowany przez mężczyzn, a to robiły panny, które wyssały feminizm z mlekiem matki. W naszych czasach było to słowo traktowane nieco obraźliwie, a te dziewczyny były aktywne, rozpolitykowane, żywotne i przede wszystkim zabawne. I chciały się tym wszystkim dzielić.  

AdS: Zdecydowałyśmy się wtedy wydać nasze płyty na kompaktach, ponieważ było na nie zapotrzebowanie. Wywarły one wpływ nie tylko na Riot Grrrl, lecz także na te duże zespoły, jak Nirvana i Pavement. Później wpadłyśmy na pomysł, żeby premierę tych płyt zgrać z imprezą, na którą zaprosiłybyśmy inne angielskie zespoły, by zagrały nasze kawałki, i przy okazji same zagrałybyśmy parę numerów. I tak właśnie wylądowałyśmy w domu Giny i pracowało nam sie aż tak dobrze, że postanowiłyśmy zagrać 'normalny' koncert. Dołączyła do nas Ann na skrzypcach i Steve Shelley na perkusji, którzy sprawili, że muzyka zaczęła znów brzmieć świeżo i że warto było robić to dalej.

Wiem, że pracujecie nad filmem o The Raincoats. Czego można się po nim spodziewać?

GB: Nazywam to filmowym esejem. W obecnym stadium przypomina to trochę film dokumentalny, pojawi się w nim wiele osób mówiących o Raincoats, włączając nas same, tudzież dużo nagrań z koncertów i materiałów o Raincoats...

AdS: Także te z Polski

GB: Jest on w połowie gotowy, właśnie staramy się dojść do tego, jak pchnąć to do przodu. Staramy się przejść z tym na kolejny pułap, zdobyć nań jakieś fundusze i zakonczyć prace. Mamy nadzieję, że będzie gotowy w niezbyt odległej przyszłości. Chcemy, by był zarówno piękny i poetycki, jak i pełen treści.

PS: Wywiad ukazał się w drugim numerze pisma M|I, bodajże z roku 2009. Najśmieszniejsza historia z tego spotkania nie została jednak zarejestrowana. Kiedy wylączyłem dyktafon, Gina opowiedziała mi historię o szałowych butach, które kupiła podczas wizyty w Polsce, przywiozła do Londynu i które stały się obiektem zazdrości tamtejszych punkowych dam. Próbowała mi je opisać, ja za grzyba nie mogłem się domyślić o co jej chodzi. W końcu pokazała mi zdjęcie i okazało się, że to super obuwie pochodziło z przydziałowych sotrów odzieży roboczej PRL-owskich sprzątaczek i pracownic uspołecznionej gastronomii. :)

 

[Gina i jej szałowe obuwie z PRL-u]

Intro

Wymyśliłem coś, co na własny użytek nazwałem 'blogzine' i właśnie zdecydowałem się to upublicznić. Ani to stary, poczciwy fanzine, ani też frymuśna strona internetowa, kokietująca efektownym dizajnem i efektami specjalnymi. Jako dziecko szkoły DIY nie potrafię przestać angażować się w krzewienie mojej muzyki na poziomie organicznym. Spróbuję zrobić bloga. Bloga, który ma być poniekąd fanzinem.

Zaczynam od publikacji kilku tekstów, wydrukowanych kiedyś w innych pismach. Co będzie dalej - zobaczymy.